Artikel 38 vragen over tekort aan daklo­zen­opvang

Indiendatum: feb. 2019
Antwoorddatum: 26 mrt. 2019

Naar aanleiding van de raadsmemo van 29 januari jl. over landelijke toegang maatschappelijke opvang hebben wij vragen aan het college. In die memo staat nl. dat 2 personen geen slaapplek hebben gekregen bij het Leger des Heils in Gouda. De druk op het aantal beschikbare bedden in de nachtopvang blijft onverminderd groot (sinds 2016). Door deze druk is opvang van mensen zonder regiobinding vaak (ook) niet mogelijk. Kortom, de daklozenopvang in Gouda voldoet niet (volledig) aan de landelijke eisen.

In de uitzending op 27 januari 2019 van De Monitor over “regels gemeenten duperen daklozen” wordt ook gewezen op het feit dat gemeenten veel mensen nog steeds een briefadres weigeren. Gouda wordt daarin ook genoemd . Deze zogenaamde “spookburgers” zonder briefadres, krijgen geen uitkering, geen zorgverzekering en geen opvang. Daar heb je nl. een briefadres voor nodig.
Ook daar hebben wij vragen over.

De SP en PvdD hebben naar aanleiding van bovenstaande de volgende vragen:

1. Is het college samen met ons van mening dat de daklozenopvang in Gouda zo spoedig mogelijk uitgebreid moet worden?
   De vraag naar slaapplekken fluctueert. In de winter neemt de vraag naar een slaapplek over het algemeen toe, maar er zijn ook tijden van onderbezetting van de bedden bij de nachtopvang. De laatste jaren zien we in het hele land dat de vraag naar bedden groot is. Het aanbod voor (nacht)opvang is daarom in 2016 verhoogd van 12 naar 18 bedden, met extra bedden in de winterperiode (24 bedden) en sinds eind 2017 is een opvang geopend voor jongeren. We hebben overleg met het Leger des Heils over de capaciteit. Uitbreiding van het aantal bedden levert uiteraard meer capaciteit op, maar zorgt ook weer voor nieuwe aanvragen. Het zou daarom vooral een (tijdelijke) verlichting van de druk opleveren maar geen duurzame oplossing.
   
   Uitgangspunten van het college zijn dan ook preventie van dakloosheid en een zo kort mogelijk verblijf in de opvang. Door de gemeente, (zorg)organisaties en de corporaties wordt samengewerkt om dakloosheid te voorkomen, bijvoorbeeld door het voorkomen van huisuitzettingen. Een belangrijk onderdeel hierin is de vroegsignalering van schulden, zodat dit in een vroeg stadium aangepakt kan worden en er geen opeenstapeling van problemen ontstaat. Daarnaast wordt met ketenpartners en binnen de gemeente vanuit de integrale aanpak gezocht naar (alternatieve) oplossingen waardoor wordt voorkomen dat mensen instromen in de nachtopvang.
   
   Naast preventie is bevorderen van de uitstroom belangrijk. Dit sluit aan bij de doelstellingen zoals beschreven in de (regionale) visie sociaal domein. Het uitgangspunt is dat mensen meedoen naar vermogen en participeren in de samenleving. Daarom is het streven dat mensen niet langer dan zes maanden in de opvang verblijven. Getracht wordt mensen zo snel mogelijk naar passende huisvesting te begeleiden, in deze (zelfstandige) woning kan nog ambulante begeleiding gegeven worden bijvoorbeeld door het Leger des Heils.
   
   Eind 2018 heeft het bureau EEVAA onderzoek gedaan naar onder meer de ervaringen van cliënten in de nachtopvang. Het rapport van dit onderzoek is ter informatie naar de raad gestuurd. Op basis van dit onderzoek wordt in het 2e kwartaal van 2019 samen met organisaties voor maatschappelijke zorg en (ex)dak/thuislozen gezocht naar innovatie in de opvang.
   
2. Zo ja, hoe denkt zij dat op korte termijn te doen (bijvoorbeeld door middel van Tiny Houses)?
   Zie vraag 1.
   
3. Is het college bekend met de uitzending van De Monitor, waaruit blijkt dat ook Gouda nog steeds mensen een briefadres weigert, waardoor zij in problemen komen en bijvoorbeeld geen zorgverzekering of uitkering kunnen krijgen? Wat is uw reactie hierop?
   Het college is bekend met deze uitzending.
   De gemeente Gouda hanteert de regels zoals die staan in de circulaire van het ministerie van binnenlandse zaken ‘Registreren briefadres in het BRP’. Dat betekent dat het uitgangspunt is dat aan iedereen een briefadres kan worden verstrekt, ook aan dak/thuislozen. Het aanvragen kan via de site https://www.gouda.nl/Inwoners/Producten_en_diensten/Briefadres.
   De gemeente Gouda heeft voor het afgeven van een briefadres voor dak/thuislozen één adres aangewezen, dat is de maatschappelijke opvang Het Kompas. Bij dak/thuislozen speelt daarbij ook het aspect van hulpvragen (wil iemand opvang of alleen een adres, ondersteuning of bijvoorbeeld een uitkering). Als een dak/thuisloze verzoekt om een (slaap)plek in de maatschappelijke opvang, wordt gekeken waar deze persoon de beste kans heeft om zijn of haar bestaan op te bouwen. Als blijkt dat dit in een andere gemeente is, wordt aan deze persoon geen briefadres (en geen uitkering) verstrekt, maar wordt in overleg met de andere gemeente gewerkt aan een overdracht, waarbij indien nodig een tijdelijke voorziening kan worden verstrekt zodat niemand tussen wal en schip valt.
   
4. Kunt u bevestigen dat als dak-en thuislozen zich niet kunnen inschrijven in de gemeente Gouda als ze geen identificatiedocumenten kunnen tonen, maar dat zij deze identificatiedocumenten ook niet zonder meer kunnen aanvragen als ze niet ingeschreven zijn, zij zich in een vicieuze cirkel bevinden? Wat vind u van deze situatie die dan ontstaat?
   Er zijn afspraken gemaakt binnen de gemeente en met de betrokken organisaties om dit soort vicieuze cirkels te voorkomen. Een integrale beoordeling van de situatie van iemand is hierbij heel belangrijk. De kosten voor een ID worden door de gemeente Gouda betaald als hierdoor zo’n vicieuze cirkel voorkomen kan worden en gebleken is dat dit niet op een andere manier betaald kan worden.
   
5. Kunt u dit ook bevestigen voor terugkerende Nederlanders (remigranten) die nog geen adres hebben in Gouda en dus met hetzelfde probleem kampen (omdat ze nog geen briefadres hebben)?
   Dit kunnen wij niet bevestigen. Er zijn bij ons geen mensen bekend die in zo’n situatie zitten of hebben gezeten.
   
6. Kunt u bevestigen dat een dakloze zonder inkomen 16x een stempel bij het Leger des Heils Gouda moet halen, alvorens hij/zij voor een briefadres bij het Leger des Heils in aanmerking komt? Wat vind u van deze situatie?
   Nee. De procedure rond het verkrijgen van een briefadres is veranderd. Zie de voorwaarden zoals die nu gelden in de bijlage onderaan deze brief (dit heeft gestaan in de raadsinformatiebrief van 7 november 2017).
   
7. In hoeveel gevallen heeft de angst binnen het eigen netwerk om gekort te worden op uitkering/toeslagen ervoor gezorgd dat iemand geen gebruik kan maken van een briefadres binnen het eigen netwerk? Hoe vaak is in dit soort gevallen een uitzondering gemaakt op de kostendelersnorm?
   Het maken van een uitzondering op de kostendelersnorm wordt zorgvuldig afgewogen. Met een integrale werkwijze kunnen belangen van de personen in kwestie worden afgewogen ten opzichte van de belangen van de gemeenschap. De gemeente houdt geen cijfers bij van afwijkingen van de kostendelersnorm in dit soort gevallen.
   
8. Zijn er casussen bekend bij de gemeente waarbij een dakloze persoon voor langere periode volledig zonder inkomen, zorgverzekering, briefadres etc. heeft geleefd? Zo ja, hoeveel en wat vind u daarvan?
   Helaas komt het af en toe voor dat iemand te lang rondloopt zonder passende zorg en ondersteuning. Zodra dit bekend is, gaan we hier direct mee aan de slag. De samenwerking tussen gemeente Gouda en het Leger des Heils is goed, hierdoor is de kans op situaties waarbij er sprake is van geen inkomen, geen zorgverzekering, briefadres etc. uitermate gering. In alle zaken wordt een oplossing gezocht. Deze oplossing kan door het Leger des Heils zelf gegeven worden of er kan samen met de gemeente opgetrokken worden. Dit kan inderdaad een uitkering in combinatie met een briefadres zijn. Het streven is dat er geen actuele casussen zijn waarbij inwoners in de knel zitten en de gemeente nog niet betrokken is.
   
9. Deelt u onze mening dat het beleid ten aanzien van briefadressen faalt?
   Het proces rond het briefadres is de laatste jaren in samenwerking met betrokken partijen verbeterd. Er zijn overbodige stappen uitgehaald en de doorlooptijden zijn verkort. In een periodiek overleg rond het briefadres wordt steeds gestreefd naar verdere verbetering. Door de integrale werkwijze wordt voorkomen dat mensen tussen wal en schip vallen en zijn mensen beter in beeld.
   
10. Kunt u een onderbouwde schatting maken wat deze problematiek in 2017en 2018 aan maatschappelijke kosten met zich mee heeft gebracht?
    Het is duidelijk dat het voorkomen van uitval uit de maatschappij zorgt voor een vermindering van maatschappelijke kosten. Een onderzoek naar de opbrengsten en kosten van een integrale aanpak in de gemeente Gouda staat in het boekje “10 x integraal in Gouda” (https://www.gouda.nl/dsresource?objectid=dabad27d-2813-4e29-a9e0-f1a553cb7a03&type=org).
    
11. Wat gaat u concreet doen voor die mensen die in Gouda geen briefadres ontvangen van u?
    Aan alle inwoners van Gouda die recht hebben op een briefadres wordt een briefadres verstrekt. Door middel van een integrale aanpak wordt gestreefd mensen zo passend mogelijk te ondersteunen.
    Wij vertrouwen erop u met deze antwoorden voldoende te hebben geïnformeerd.
    
    Burgemeester en wethouders van Gouda,
    
    

Lenny RoelofsSP fractievoorzitter

Corina KerkmansPvdD fractievoorzitter