Art.39-vragen n.a.v. raadsmemo vuur­werk­vrije jaar­wis­seling

Indiendatum: 1 mei 2023
Antwoorddatum: 12 jun. 2023

1. Waarom is de keuze gemaakt om Schiedam als referentie te nemen voor het inschatten van het verwachte aantal bezoekers in Gouda?

Er is bij meerdere gemeenten een inventarisatie gedaan om een inschatting te kunnen maken van het mogelijke aantal bezoekers van een vuurwerkvrije show. Deze inventarisatie is opgenomen in de bijlage van de raadsmemo. Schiedam is hier als voorbeeld uitgehaald omdat dit de gemeente is welke qua grootte en inwoneraantal het meeste op Gouda lijkt.

2. Is het realistisch om te verwachten dat het aantal bezoekers in Gouda vergelijkbaar zal zijn met dat van Schiedam, gezien de nabijheid van Schiedam tot een reeds grootschalig georganiseerd eindejaarshow?

Het college beantwoordt vraag 2 en 3 gezamenlijk onder vraag 3.

3. Zijn er andere gemeenten die vuurwerkshows organiseren en een situatie kennen die meer overeenkomsten vertoont met die van Gouda?

Omdat het de eerste keer is dat een dergelijke vuurwerk(vrije) show georganiseerd wordt is het lastig om een inschatting te maken van het mogelijke aantal bezoekers. Bij zoveel mogelijk gemeenten is informatie opgehaald omtrent dergelijke shows. Schiedam ligt dicht bij een grootschalig georganiseerde eindejaarshow. Gouda ligt ook op afzienbare afstand van Rotterdam. Het is op dit moment niet mogelijk om te duiden welke verschillen dit bij een nieuw te organiseren show gaat maken.

Naast Schiedam zijn er nog meerdere andere gemeenten die vuurwerkshows organiseren. Bij de jaarwisseling 2022-2023 zijn in de volgende gemeenten centrale vuurwerkshows georganiseerd:

- Tilburg
- Rotterdam
- Hilversum
- Weesp
- Zoetermeer
- Den Haag
- Deventer
- Apeldoorn
- Uddel
- Katwijk aan Zee
- Dordrecht
- Hoek van Holland

De gemeenten welke de meeste gelijkenissen vertonen met Gouda zijn: Schiedam, Hilversum en Deventer.

4. Op welke termijn kan de raad een agenderingsverzoek verwachten om over invulling van de aanstaande jaarwisseling te besluiten?

Spoedig

T.a.v. motie meerjarenplan vuurwerkvrij

5. Welke juridische argumenten hanteren gemeenten zoals Rotterdam, Apeldoorn, Arnhem en Amsterdam, die reeds een vuurwerkverbod hebben ingevoerd of aangekondigd? Kan het college inzichten uit deze gemeenten toepassen op de Goudse situatie met betrekking tot het vuurwerkverbod?

De staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat heeft ervoor gekozen om geen landelijk vuurwerkverbod in te voeren maar deze besluitvorming aan de individuele gemeenten over te laten. Met een wijziging van het Vuurwerkbesluit wil de staatssecretaris buiten twijfel stellen dat de gemeenteraad ook de bevoegdheid heeft tot een geheel vuurwerkverbod binnen de gemeente. Dit betekent in de praktijk dat gemeenteraden een bevoegd orgaan zijn om een lokaal vuurwerkverbod in te stellen. Voor zover wij kunnen onderzoeken zijn er geen juridische argumenten bekend die de verschillen verklaren tussen de gemeenten.

Wel zien wij beleidsmatige argumenten:

Rotterdam

Met het afsteekverbod wil Rotterdam verstoringen van de openbare orde terugdringen en zorgen voor een veilig en gezellig Oud en Nieuw voor iedereen.

Apeldoorn

Overlast en de veiligheid, in combinatie met 'alcohol en toenemend drugsgebruik die tot onbeheersbare situaties en geweld leiden' zijn reden voor de politieke partijen op te roepen tot het verbod.

Arnhem

Arnhem vindt dat afsteken van vuurwerk op straat onveilig is, te veel overlast veroorzaakt en voor luchtvervuiling zorgt. Massaal knallen is niet duurzaam en jaagt dieren angst aan, aldus de gemeente.

Amsterdam

Oud en Nieuw in Amsterdam een feest moet worden waarop de stad samen het begin van een nieuw jaar viert, zonder de overlast en incidenten die worden veroorzaakt door vuurwerk.pagina 3

6. Welke aanvullende lokale gegevens uit Gouda zijn vereist om de juridische onderbouwing voor het vuurwerkverbod te versterken? Wat is de tijdsplanning voor het onderzoek naar deze gegevens en kan de raad hierover worden geïnformeerd voorafgaand aan bespreking van dit onderwerp in de raad?

Aan de hand van concrete, lokale omstandigheden moet kunnen worden gemotiveerd dat een verbod noodzakelijk en gerechtvaardigd (evenredig) is. Voorbeelden van informatie die daaraan kan bijdragen:

- Een overzicht van processen-verbaal, sfeerrapportages van de politie, andere rapporten, onderzoeken, etc. over de gang van zaken tijdens de jaarwisseling, en uiteenlopende incidenten, gerelateerd aan de jaarwisseling en het afsteken van vuurwerk
- Mogelijke alternatieve maatregelen, gekoppeld aan een gemotiveerde afweging waaruit blijkt waarom de voorkeur is gegeven aan een verbod
- Voorbeelden van eerder genomen maatregelen, die al dan niet hebben geleid tot een structurele afname van de verstoring van de openbare orde
- Klachten van burgers en andere berichten uit de samenleving waaruit de roep om een vuurwerkverbod blijkt, of onderzoek naar het gevoel van veiligheid tijdens de jaarwisseling, waarmee kan worden ondersteund dat de mate van overlast die het afsteken van vuurwerk met zich brengt, niet meer geaccepteerd wordt of hoeft te worden.

Uit het bovenstaande volgt wel dat het vuurwerkverbod moet worden onderbouwd aan de hand van – met name - feiten en omstandigheden die betrekking hebben op de risico’s van het afsteken van vuurwerk door consumenten rondom de jaarwisseling voor de openbare orde. Ook zal moeten kunnen worden onderbouwd waarom het verbod naar lokale omstandigheden geschikt, proportioneel en noodzakelijk is om redenen van openbare orde, openbare veiligheid, de volksgezondheid of de bescherming van het milieu.

Uit het bovenstaande blijkt dat er een substantiële hoeveelheid lokale gegevens vereist is om de juridische onderbouwing voor het vuurwerkverbod te versterken. De precieze tijdsplanning moet nog verder worden uitgewerkt.

7. Wat kan Gouda leren van gemeenten die al een vuurwerkverbod hebben ingevoerd, met name op het gebied van handhaving en het aanpakken van excessen?

Het college heeft de volgende informatie opgehaald:

In de gemeenten waar dit jaar een vuurwerkverbod van kracht was tijdens de jaarwisseling had de handhaving daarvan nauwelijks prioriteit voor de politie, blijkt uit een rondgang die het ANP heeft gemaakt. “Dit was een symbolische zet, ze wisten dat er niet op kon worden gehandhaafd. Wij hebben dat alleen bij excessen gedaan”, aldus een woordvoerder van de politie. Ook in andere gemeenten gold die afspraak. De politie kon in meerdere regio’s niet zeggen of er boetes uitgeschreven zijn. “Maar we zijn niet specifiek op zoek gegaan, omdat we andere dingen te doen hadden.” Dat is ook niet actief gehandhaafd, aldus een woordvoerder. “De prioriteit lag daar niet.” (Leidsch Dagblad).

Van handhaving van het lokale vuurwerkverbod door de politie lijkt geen sprake. Een lokaal afsteekverbod van vuurwerk is ‘zoals te verwachten was’ niet te handhaven. ‘Landelijk, eenduidig beleid hierop is nodig’, zegt Liesbeth Spies, voorzitter van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (Binnenlands bestuur).

Een plaatselijk vuurwerkverbod zoals dat afgelopen jaarwisseling in twaalf gemeenten van kracht was, werkt niet. Dat vinden de vakbonden van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) BOA ACP en de Nederlandse Boa Bond. Volgens de bonden is een landelijk verbod nodig en is effectief handhaven anders niet mogelijk (gemeente.nu).

In de twaalf gemeenten waar tijdens de jaarwisseling een afsteekverbod gold, is massaal vuurwerk afgestoken. Toch houden ze vast aan het huidige beleid. In Schiedam, Haarlem, Bloemendaal, Heemstede en Soest krijgt het verbod zoals het er nu naar uitziet een vervolg (Binnenlands bestuur).

Gouda kan hiervan leren dat het handhaven van een lokaal vuurwerkverbod zeer lastig is. Bij het eventueel instellen van een vuurwerkverbod wordt de vormgeving van de handhaving uiteraard afgestemd met de lokale partners zoals de politie en het Openbaar Ministerie

Als de gemeente kiest voor zowel een (vuurwerkvrije) show en een vuurwerkverbod is het ook de vraag wat dit betekent voor de mogelijkheden tot handhaving van zowel de politie als stadstoezicht.

8. Wat is de minimale termijn die moet worden aangehouden om duidelijkheid te bieden en mogelijke schadeclaims te vermijden?

Een verbod moet zo kunnen worden gemotiveerd, dat het kan worden ingevoerd. Daarbij kan wel van belang zijn dat aan verkopers (en de gemeente en politie die het verbod moeten gaan handhaven) een voldoende lange termijn wordt geboden om zich daarop in te stellen. Hoe lang die termijn precies moet zijn is afhankelijk van de nog te onderzoeken impact van een vuurwerkverbod in Gouda op vuurwerkhandelaren in de regio Gouda. In dat kader is bijvoorbeeld van belang welke vuurwerkverkopers Gouda als afzetmarkt hebben, of zij bij een vuurwerkverbod in Gouda redelijkerwijs nog bestaansrecht hebben, welke investeringen zij – specifiek voor de vuurwerkverkoop - hebben gedaan en wat de termijn is waarbinnen de verkopers hun investeringen redelijkerwijs hebben terugverdiend.

Het college kan geen minimale termijn verbinden om duidelijkheid te bieden en mogelijke schadeclaims te vermijden.

9. Deelt het college onze mening dat het voor de betrokken partijen van groot belang is dat de gemeente zo snel mogelijk duidelijkheid verschaft over de invoering van het vuurwerkverbod?

Het college deelt deze mening, echter kan op dit moment de totale impact van een vuurwerkverbod nog niet worden overzien.

10. Kan het college bevestigen dat er in september een plan van aanpak zal worden gepresenteerd met betrekking tot het Meerjarenplan Vuurwerkvrij, zoals verzocht in de betreffende motie?

Het college kan niet bevestigen dat er in september een plan van aanpak met betrekking tot het Meerjarenplan Vuurwerkvrij zal worden gepresenteerd, gelet op de voorgaande antwoorden moet er nog veel informatie vergaard worden voordat een plan van aanpak kan worden gepresenteerd.